تأمل در سوره جمعه

سوره جمعه، بيان يك حقيقت به شكل بسيار هنرمندانه و ظريف

سوره‌ي جمعه، هر هفته در نماز جمعه تكرار مي‌شود. آدم در اين جاها مي‌فهمد كه چرا سوره‌ي جمعه بايد هر هفته تكرار بشود و مردم اينها را بشنوند. ببينيد چه طور اين حقيقت، به شكل بسيار هنرمندانه و ظريفي بيان شده است:

اول، گستره‌ي دعوت الهي را بيان مي‌كند:

هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ. وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (جمعه،2و3).

يعني خدا اين پيامبر را فقط براي همين عده‌اي كه هستند، نفرستاده است؛ بلكه براي ديگراني هم كه هنوز به اينها ملحق نشده‌اند- يعني شماها، يعني نسلهاي آينده- فرستاده است. آيا پرتاب اين دعوت الهي و كشش آن، به نسلهاي بعد هم خواهد رسيد؟

در مقابل دعوت نبوي، اين همه موانع وجود دارد. پيامبر در زمان خودش، اين همه متحمل زحمت شد، تا توانست چهار نفر را مسلمان بكند.

آيا در آينده كسان ديگري مسلمان خواهند شد؟ اين كه خيلي سخت است. آخر آيه، جواب اين پرسش است:

وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (جمعه،3).

او عزيز است. عزيز، يعني غالب و آن كسي كه در نهايت، حرف او تحقق پيدا مي‌كند.

الغالِبُ الَّذي لا يغلب (بحارالانوار، ج 84)

عزيز، خود داراي حكمت است؛ يعني كارهايش محكم است. قطعاً كشش اين دعوت و رسالت، به نسلهاي طولاني خواهد رسيد- كه مي‌بينيد رسيده- والحمدلله روز به روز هم زيادتر مي‌شود. مضمون انا اعطيناك الكوثر( كوثر،1)، همين است. كوثر، يعني افزاينده؛ روز به روز زياد مي‌شود.

آيه‌ي بعد مي‌فرمايد:

ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ(جمعه،4).

اين، فضل خداست. درست است كه دعوت عام است؛ اما اين چنين هم نيست كه هر انساني اگر در مقابل اين دعوت قرار گرفت، آن لياقت را پيدا نمايد كه از آن تأثر پيدا كند و آن را بپذيرد. نه، اين متعلق به همه نيست. البته از طرف خدا راه باز است؛ ولي انسانها اسير شهوات مي‌شوند و نمي‌كنند.

همه‌ي اينها نويد آينده است و اين كه اين دين پيشرفت خواهد كرد.

ليكن هشداري در اين جا هست:

اين، آن نكته‌اي است كه مي‌خواهم شما در سوره‌ي جمعه به آن توجه كنيد:

كشش دعوت براي آينده، هيچ محل بحث نيست- قطعي است- اما مواظب باشيد كه حال حاضر را از دست ندهيد. نسل‌هاي آينده سر فراز خواهند شد؛ اما نسل مباشر فعلي دوره‌ي كنوني- كه حالا سر افراز شده- خودش در معرض يك آفت است. اسلام مي‌خواهد اين نكته را به مسلمانان در هر زمان تفهيم بكند.

هر زمان هر نسلي كه احساس مسلماني كرد، بايد از اين هشدار الهي بترسد؛ منتها اين نكته را مستقيم نمي‌گويد. قرآن در اين جا، با شكل بسيار ظريف و با يك تمثيل، آن را بيان مي‌كند؛ تمثيل به بني اسرائيل:

مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا(جمعه،5).

تورات را بر ذهن و دل و ايمان آنها سوار كرديم؛ اما بعد از گذشت زماني، اين بار معنوي و اين هدايت الهي را پرتاب كردند و خودشان را از آن محروم نمودند.

آن وقت نتيجه اين مي‌شود كه:

ظاهر، ظاهر هدايت است؛ اما باطن، باطن بي خبر از هدايت.

نام، نام موحد؛ باطن، باطن مشرك.

نام، نام مسلمان؛ باطن، باطن كافر.

كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا(جمعه،5).

مانند چهار پايي كه رويش كتاب گذاشته باشند، اما از مضمون آن هيچ اطلاعي ندارند. اين، همان هشدار به نسل‌هاي ايمان آورده‌ي مسلمان است. از اين بايستي ترسيد.

منبع: www.khamenei.ir

فرازي از خطبه رهبر معظم انقلاب

یکشنبه 15 خرداد 1390 - 8:24:00 AM